FORMAÇÃO DE NOMES DEVERBAIS NAS CANTIGAS DE SANTA MARIA: UM ESTUDO MORFOFONOLÓGICO

Autores

  • Natália Cristine Prado Doutora pela UNESP/Araraquara
  • Gladis Massini-Cagliari Professora na UNESP/Araraquara

Palavras-chave:

Formação de Palavras. Processos Fonológicos. Português Arcaico.

Resumo

O objetivo deste trabalho é analisar três processos morfofonológicos – justaposição, alomorfia da vogal temática e fusão de vogais – que ocorrem na formação de palavras envolvendo os sufixos –çon e –mento em um corpus composto pelas 420 Cantigas de Santa Maria. Os casos analisados nesta pesquisa ocorreram com nomes a partir de verbos da primeira, segunda e terceira conjugações. Podemos notar através da análise desses processos que o sufixo –çon desencadeia mais processos morfofonológicos do que o sufixo –mento. No entanto, embora os processos sejam bastante produtivos, notamos que a maioria dos nomes foi formado a partir da justaposição dos sufixos – sobretudo nos derivados em -mento – o que mostra uma tendência a regularidade na formação de nomes deverbais com esses derivados.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Referências

ALI, M. Said. Gramática Secundária e Gramática Histórica da Língua Portuguesa. Brasília: Editora Universidade de Brasília, 1964.

BASÍLIO, Margarida. A Morfologia no Brasil: indicadores e questões. In: D.E.L.T.A., Vol. 15, n.º ESPECIAL. São Paulo, 1999. (p. 53-70)

BECHARA, E. Moderna Gramática Portuguesa. 37.a edição. Rio de Janeiro: Lucerna, 2009.

BIAGIONI, A. B. A Sílaba em português arcaico. Dissertação de Mestrado. FCLAr/UNESP, Araraquara: 2002.

BISOL, L. Sândi vocálico externo: degeminação e elisão. Cadernos de Estudos Lingüísticos, Campinas, n. 23, p. 83-101, jul/dez 1992.

BISOL, Leda. Fonologia Lexical. In.: BISOL, Leda (org.) Introdução a Estudos de Fonologia do Português Brasileiro. 4ª edição revista e ampliada. Porto Alegre: EDIPUCRS, 2005. p. 83-100.

BROSELOW, Ellen. Skeletal Positions and Moras. In: GOLDSDMITH, J. A. (Org.). The handbook of Phonological Theory. Cambridge MA, Oxford UK: Blackwell, 1995. p. 245-306.

CAGLIARI, Luiz Carlos. Fonologia do Português - Análise pela Geometria de Traço e pela fonologia lexical (Parte II). Campinas: edição do autor, 1999.

CÂMARA JR., Joaquim Mattoso. Dicionário de lingüística e gramática referente a Língua Portuguesa. Rio de Janeiro: J. Ozon, 2004 (primeira edição 1964).

CHOMSKY, N. Remarks on Nominalization. In: Readings in English Transformational Grammar. Waltham. Mass. :Ginn, 1970, 194-221.

CHOMSKY, N.; HALLE, M. The Sound Pattern of English. New York: Harper & Row, 1968.

CLEMENTS, G. N.; HUME, E. The internal organization of speech sounds. In: GOLDSDMITH, J. A. (Org.). The handbook of Phonological Theory. Cambridge MA, Oxford UK: Blackwell, 1995. p. 245-306.

COUTINHO, I. de L. Gramática histórica. 6.a ed. Rio de Janeiro: Livraria Acadêmica, 1974.

FILGUEIRA VALVERDE, J. Introducción. In: ALFONSO X EL SABIO. Cantigas de Santa María: Códice Rico de El Escorial. Madrid: Castalia, 1985. p. XI-LXIII.

KIPARSKY, P. Word-formation and the lexicon. In.: F. Ingerman (ed) Procedings of the 1982 Mid America Linguistics Conference. University of Kansas, 1985. p.1-27

LEÃO, Â. V. Questões de linguagem nas Cantigas de Santa Maria, de Afonso X. Ensaios: Associação Internacional de Lusitanistas (AIL). 2002. Disponível em: <http://www.pucrs.br/fale/pos/ail/leao01.htm>. Acesso em: 17 jan. 2005.

LEÃO, Â. V. Cantigas de Santa Maria de Afonso X, o sábio: Aspectos culturais e literários. São Paulo: Linear B; Belo Horizonte: Veredas & Cenários, 2007.

LEBEN, Will. Suprasegmental phonology. Doctoral dissertation. Cambridge: MIT, 1973

LEE, S.-H.. Morfologia e Fonologia Lexical do Português. Tese de Doutorado - IEL/UNICAMP, Campinas, 1995.

MASSINI-CAGLIARI, Gladis. Do poético ao lingüístico no ritmo dos trovadores: três momentos da história do acento. São Paulo: Cultura Acadêmica, 1999.

MASSINI-CAGLIARI, Gladis. A música da fala dos trovadores: estudos de prosódia do português arcaico, a partir das cantigas profanas e religiosas. Tese (Livre Docência em Fonologia) – Universidade Estadual Paulista, Faculdade de Ciências e Letras, Campus de Araraquara. Araraquara: UNESP, 2005.

MATTOS E SILVA, Rosa Virgínia. O Português Arcaico: fonologia, morfologia e sintaxe. São Paulo: Contexto, 2006.

METTMANN, Walter. Alfonso X, el Sabio. Cantigas de Santa Maria: Glossário. Vol IV. Coimbra: Universidade, 1972.

METTMANN, Walter. Alfonso X, el Sabio. Cantigas de Santa Maria (cantigas 1 a 100). Madrid: Castalia, 1986.

METTMANN, Walter. Alfonso X, el Sabio. Cantigas de Santa Maria (cantigas 101 a 260). Madrid: Castalia, 1988.

METTMANN, Walter. Alfonso X, el Sabio. Cantigas de Santa Maria (cantigas 261 a 427). Madrid: Castalia, 1989.

MOHANAN, K. P. The Theory of Lexical Phonology. Dordrecht: D. Reidel Publishing Company, 1986.

ODDEN, David. Tone: African languages. In: GOLDSDMITH, J. A. (Org.). The handbook of Phonological Theory. Cambridge MA, Oxford UK: Blackwell, 1995. p. 245-306.

PARKINSON, S. As Cantigas de Santa Maria: estado das cuestións textuais. Anuario de estudios literarios galegos, Vigo, p. 179-205, 1998.

PEÑA, M. Affonso el Sabio. Antología com estudios preliminares y un vocabulario. México: Porrúa, 1973.

PRADO, N. C. Processos morfofonológicos na formação de nomes deverbais com os sufixos –çon/-ção e -mento: um estudo comparativo entre Português Arcaico e Português Brasileiro. 2010. 193 f. Dissertação (Mestrado em Linguística e Língua Portuguesa. Área de concentração: morfofonologia) – Faculdade de Ciências e Letras, Universidade Estadual Paulista, Araraquara.

PRADO, N. C. Haplologia na formação de palavras das Cantigas de Santa Maria. Estudos Linguísticos, São Paulo, 40 (1): p. 18-32, abril 2011.

SCHANE, Sanford A. Diphthongization in particle phonology. In: GOLDSDMITH, J. A. (Org.). The handbook of Phonological Theory. Cambridge MA, Oxford UK: Blackwell, 1995. p. 245-306.

YIP, Moira. The obligatory contour principle and phonological rules: a loss of identity. Linguistic Inquiry. vol.19, n.1, p. 65-100. Cambridge: MIT Press Journals, 1988.

Downloads

Publicado

12-12-2014

Como Citar

Prado, N. C., & Massini-Cagliari, G. (2014). FORMAÇÃO DE NOMES DEVERBAIS NAS CANTIGAS DE SANTA MARIA: UM ESTUDO MORFOFONOLÓGICO. Revista Do GEL, 11(2), 71–96. Recuperado de https://revistas.gel.org.br/rg/article/view/234

Edição

Seção

Artigos